Natuurmonumenten beheert al meer dan 110 jaar natuurgebieden in Nederland. Natuurgebieden in Nederland zijn echter zonder uitzondering sterk beïnvloed door menselijke activiteiten in het verleden. Jac.P. Thijsse, één van de oprichters van Natuurmonumenten, noemde Nederland niet voor niets ‘een merkwaardig complex van natuur en cultuur’. Hij deed dat in het voorwoord van het Verkade-album ‘Waar wij wonen’ uit 1937.

HGVU-lid Michiel Purmer, werkzaam bij Natuurmonumenten, deed de afgelopen jaren promotieonderzoek naar de relatie erfgoed, landschap en natuurbeheer bij Natuurmonumenten. Aan de hand van een viertal voorbeeldstudies bestudeerde hij de invloed van het cultureel erfgoed op het beheer van deze natuurbeschermingsorganisatie. Onderwerp van studie waren het Eerder Achterbroek, het Mantingerveld, het Geuldal en een aantal duinreservaten. Steeds is in historisch perspectief gekeken hoe deze natuurgebieden zich sinds de aankoop door Natuurmonumenten ontwikkelden en in hoeverre cultuurhistorie een rol speelde bij het beheer. Theoretische invalshoek bood de landschapsbiografie. Het onderzoek bestond uit een combinatie van archiefwerk, veldwerk, interviews en literatuurstudie.

Zowel het Eerder Achterbroek als de omgang met de Atlantikwall in de duingebieden waren eerder onderwerp van HGVU-lezingen de afgelopen jaren. Deze lezing zal de nadruk niet alleen liggen op de nog niet behandelde voorbeeldstudies, maar ook op de conclusies die uit dit onderzoek getrokken kunnen worden. Het promotieonderzoek, met Hans Renes als promotor en Jan Kolen als copromotor, is zo goed als afgrond. Reden temeer om de uitkomsten te delen met de HGVU-leden en in de discussie de conclusies nader met elkaar te bespreken.

Links: Folder van de Aktie Geuldal, 1975. Deze actie, initiatief van Limburgs Landschap en Natuurmonumenten, had als doel niet alleen de aankoop van natuurgebieden, maar ook historische boerderijen en watermolens. Rechts: Oude ansichtkaart van landgoed De Braak bij Paterwolde, verstuurd in 1923. In 1920 was De Braak de eerste landgoedaankoop van Natuurmonumenten.

Michiel Purmer, lid van de HGVU, is werkzaam als specialist cultureel erfgoed bij Natuurmonumenten. Hij is ook buitenpromovendus aan de VU en legt momenteel de laatste hand aan zijn proefschrift. Daarnaast publiceert hij met enige regelmaat over uiteenlopende onderwerpen, van landgoedbeheer tot vondstcomplexen van pijpenkoppen.